Het Departement EWI is mede verantwoordelijk voor de beleidsvoorbereiding, - uitvoering, -monitoring, én evaluatie van het economische en O&O&I-beleid in Vlaanderen.
Meer dan één miljard € overheidsmiddelen vallen onder haar beheer.
Lees in het Jaarondernemingsplan 2023 wat de verantwoordelijkheden en taakstellingen van het departement precies inhouden.
Download het Jaarondernemingsplan 2023
Quadruple helix
Zoals toegelicht in haar jaarlijkse edities van de Speurgids, bepleit het Departement EWI een ‘quadruple helix’ beleidsmodel.
Daarin geven vier actoren in de samenleving samen vorm aan het economisch en onderzoeks-, ontwikkelings- en innovatiebeleid: de overheid, de kennisinstellingen, de ondernemingen en de burgermaatschappij (civil society).
Innovatie is in dit model veelal geen individueel, maar een collectief proces met veel betrokken partijen.
Zeker in een economische en maatschappelijke wereld die ingevolge digitalisering, klimaatverandering en globalisering in volle transitie is, moeten we inzetten op een ‘transformatief’ innovatiemodel om de uitdagingen aan te gaan.
En transformatieve innovatie kan maar plaats vinden in interactie tussen de vier actoren in de Quadruple Helix.
In complexe transitiedomeinen zoals energie, klimaat, voeding, gezondheid, mobiliteit, circulaire economie, industrie 4.0, … zijn immers niet alleen technologische doorbraken en innovaties nodig (het terrein van kennisinstellingen en bedrijven) maar ook flankerende maatregelen zoals nieuwe infrastructuurvoorzieningen, aangepaste regelgeving, zetten van standaarden, overheidssteun, … (het terrein van overheden) en last but not least, ook maatschappelijke aanvaarding door de leden van de samenleving en/of gedragsverandering door de burgers. Alleen door alle actoren in een co-creërende rol te vatten, verhoogt de slaagkans van het transitiepad.
De rol van de overheid in het Vlaamse O&O&I-ecosysteem is daarbij niét die van een een ‘top-down’ dirigent, maar een die in nauwe samenspraak met de drie andere actoren (kennisinstellingen, bedrijven en burgers) tot stand komt (zie figuur). Normstellend waar het moet, maar veelal agenderend, mobiliserend, (financieel) steunend en verbindend.
Een 100-tal medewerkers die 10 kernopdrachten vervullen …
In ons Jaarondernemingsplan 2023, door onze voogdijminister Jo Brouns recent goedgekeurd, verneemt U in alle details welke precieze taken de ongeveer 100 medewerkers van het Departement EWI opnemen:
- 64 medewerkers werken binnen de Staf en de drie ‘beleids’-afdelingen ‘Strategie en Coördinatie’, ‘Ondernemen en Innoveren’ en ‘Onderzoek’;
- 7 voor de VARIO, de Vlaamse adviesraad voor Innoveren en Ondernemen;
- 8 voor de cel kabinetsondersteuning op het kabinet van voogdijminister Jo Brouns;
- 24 personeelsleden binnen de dienstverlenende afdeling ‘Algemene Zaken en Ondersteuning’ die managementondersteunende diensten (MOD) inzake Human Resources, Facility, IT en Boekhouding aanbieden aan vier entiteiten, voor samen ongeveer duizend personeelsleden): eigen Departement EWI, VLAIO, Departement WSE en het Agentschap Plantentuin Meise.
Samen vervullen deze EWI-medewerkers tien grote kernopdrachten:
- Het ondersteunen en financieren in Vlaanderen van het fundamenteel, strategisch basis- en toegepast wetenschappelijk onderzoek en de daaruit voortvloeiende transfer en valorisatie van kennis via de kanalen van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO), de Bijzondere Onderzoeksfondsen (BOF) en de Industriële Onderzoeksfondsen (IOF). In totaal betreft het afgerond 760 mio € Vlaamse overheidsmiddelen.
- Het ondersteunen en financieren van dertien domeinspecifieke kennisinstellingen voor fundamenteel en toegepast onderzoek, zoals de Plantentuin Meise, het Vlaams Instituut voor de Zee, het Instituut voor Tropische Geneeskunde, UNU-CRIS, Vlaams Unesco Trustfonds voor Wetenschappen, Alamire, EnergyVille, … ten belope van afgerond 50 mio € overheidsmiddelen.
- Het ondersteunen en financieren van de brugfunctie tussen fundamenteel en toegepast onderzoek via de financiering van vier strategische onderzoekscentra imec, VIB, VITO en Flanders Make. In totaal betreft het afgerond 355 mio € overheidsmiddelen.
- Ondersteunen en financieren van het beleid inzake wetenschapscommunicatie en –popularisering en burgerwetenschap, via structurele en occasionele partnerschappen. In totaal betreft het afgerond 10 mio € overheidsmiddelen.
- Het proactief opvolgen en mee vorm geven van het internationale en vooral Europese economisch-, wetenschaps- en innovatiebeleid via o.a. de Raad Concurrentievermogen (onderdelen Onderzoek - Industrie - Interne Markt) en via vertegenwoordigingen in talrijke EU-overlegorganen met daarbij horend voorafgaand Vlaamse stakeholderoverleg. In 2023 wordt in het bijzonder aandacht besteedt aan het voorbereiden van het Belgische voorzitterschap van de Raad in de eerste helft 2024, inzonderheid de raad Concurrentievermogen die door Vlaanderen (i.c. minister Brouns) zal voorgezeten worden.
- Vlaamse én Europese beleidsvorming in welbepaalde (vandaag 14) thematische economie-, wetenschaps-, technologie- en/of innovatiedomeinen zoals digitalisering (industrie 4.0, artificiële intelligentie, cybersecurity, 5G, open data, …), klimaat, energie, bio- en circulaire economie, industrieel beleid, financieringsbeleid ondernemingen, gezondheidszorg, voeding, blauwe economie, luchtvaart- en defensie industrie, ruimtevaart-economie en innovatief aanbesteden (PIO). Belangrijk daarbij zijn de Europese ondersteuningsprogramma’s zoals Horizon Europe 2021-2027, het Invest EU fund, het Digital Europe Programma, het European Space Programme, het European Defense Fund, de Connecting Europe Facility, RRF, REpowerEU, …
- Het monitoren, analyseren, evalueren en ontsluiten van het economisch, wetenschaps- en innovatiebeleid via de ondersteuning van het Expertisecentrum O&O-Monitoring (ECOOM; inclusief het in 2021 in ECOOM geïntegreerde steunpunt Economie en Ondernemen), het steunpunt Circulaire Economie (vroeger Duurzaam Materialenbeheer) evenals via de drie eigen Evaluatie-, Kennis- en Flanders Research Information Space (FRIS) - cellen binnen het departement.
- Ondersteunen van de Vlaamse Adviesraad Innoveren en Ondernemen (VARIO) via personeel en werkingsmiddelen. De VARIO adviseert de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement over het wetenschaps-, technologie-, innovatie-, industrie-, en ondernemerschapsbeleid. De raad doet dit zowel op eigen initiatief als op vraag.
- Voeren van beleidscoördinerende en -rapporterende taken binnen het eigen Departement, binnen het beleidsdomein EWI en binnen de Vlaamse overheid als geheel, evenals naar Europa en de OESO: begrotings- en juridische ondersteuning, interne en externe communicatie, organisatiebeheersing, parlementaire vragen en vragen om uitleg, opstellen beleidsnota en de Beleids- en BegrotingsToelichting (BBT), opvolgen fact finding missions Europese Commissie en OESO, beleidscylus van het Europees Semester, coördinatie en monitoring van het Vlaams relanceplan Vlaamse Veerkracht, Voorzitterscollege, ...
- Aanbieden van managementondersteunende diensten (MOD) - inzake Human Resources, Facility, IT en Boekhouding - aan vier entiteiten, voor ongeveer duizend personeelsleden samen: eigen Departement EWI, VLAIO, Departement WSE en het Agentschap Plantentuin Meise.
… medeverantwoordelijk voor meer dan 1,2 miljard € overheidsmiddelen …
In onderstaande pdf worden de kernopdrachten van het Departement EWI weergegeven met, daar waar relevant, de bijhorende overheidsbudgetten.
