Raad Concurrentievermogen buigt zich over governance vernieuwde Europese Onderzoeksruimte en ‘Fit for 55’-pakket

Gepubliceerd op 04 oktober 2021
(c) European Union

Op 28 en 29 september vond de Raad Concurrentievermogen plaats, voorgezeten door het Sloveens Voorzitterschap. De Europese Commissie werd tijdens de Raad Onderzoek op 28 september vertegenwoordigd door EU-Commissaris voor Onderzoek en Innovatie Mariya Gabriel. Conform het rotatiesysteem vastgelegd in het Samenwerkingsakkoord tussen de deelstaten, vertegenwoordigt Vlaanderen vanaf 1 juli België tijdens de Raad Onderzoek. Brussels Hoofdstedelijk Gewest is woordvoerder voor de industrie-dossiers.

De ministers voor Onderzoek en Innovatie (O&I) debatteerden over de governance van de vernieuwde Europese Onderzoeksruimte. Een verderzetting van een eerdere bespreking over het Pact voor Onderzoek en Innovatie tijdens de informele bijeenkomst in juli, in Ljubljana (SI).

Drie zaken stonden hierbij centraal, nl. het verhogen van politiek engagement, waarbij Vlaanderen pleit voor nationale en regionale beleidsmaatregelen die ook de Europese onderzoeksruimte ten goede komen. Een versterkte ERA draagt bij tot een beter beleid in andere domeinen. Ook periodieke ministeriële ERA-conferenties om de balans op te maken, kunnen het politieke engagement en de politieke sturing intensifiëren. Lidstaten kunnen zo ook elkaar inspireren.

Vervolgens staat Vlaanderen positief ten aanzien van een meer gestructureerde betrokkenheid van belanghebbenden op nationaal en Europees niveau.

Het Vlaams platform voor Europese programma’s dat de ‘quadruple helix’ in Vlaanderen groepeert in één overkoepelende overlegstructuur, is daar een bewijs van. Belanghebbenden worden in een vroege fase betrokken. Hun bijdrage in de opmaak van nationale en regionale actieplannen bleek zeer waardevol. Zeker gezien zij medeverantwoordelijk zijn voor de effectieve implementatie van de ERA.

Ook op Europees niveau is het structureren en formaliseren van betrokkenheid van belanghebbenden noodzakelijk.  Advies van belanghebbenden komt de ontwikkeling van het Europese O&I-beleid en de uitwerking van de ERA ten goede, al moeten de lidstaten zelf ook de ruimte blijven krijgen om beleid te bepalen.

Tot slot spraken de ministers zich uit over de betrokkenheid van derde landen binnen de ERA, waarbij Vlaanderen overtuigd is van de meerwaarde van kandidaat-geassocieerde landen en van gelijkgestemde derde landen waarmee al een langlopende en stabiele samenwerking bestaat. Belangrijk is dat de Raadsconclusies over mondiale aanpak voor onderzoek en innovatie, goedgekeurd tijdens de Raad van 28/09, de leidraad vormen.

Tijdens de Raad Onderzoek werden de ministers tevens geïnformeerd door het Sloveens Voorzitterschap of de Europese Commissie over de volgende ‘any other business’-punten:

  • De Commissie gaf een laatste stand van zaken over de lopende onderhandelingen inzake associatie van 3de landen aan HEU. Het doel is om ononderbroken samenwerkingen te garanderen met die landen die ook al bij Horizon 2020 (H2020) betrokken waren. COM vatte de associatie-onderhandelingen met 3de landen in mei 2021 aan.
  • Het Sloveens Voorzitterschap gaf een laatste stand van zaken betreffende de ‘één enkele basisverordening tot oprichting van negen gemeenschappelijke ondernemingen op basis van het artikel 187 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU)’, kortweg de geïnstitutionaliseerde partnerschappen of de Single Basic Act (SBA). Deze partnerschappen zijn essentieel voor het technologisch leiderschap van de EU. Over één dossier, met name het publiek-publiek private partnerschap Metrologie, dat door verschillende lidstaten wordt opgezet, hebben het Europees Parlement en de lidstaten op 28/09 een voorlopig politie akkoord bereikt.
  • Het Sloveens Voorzitterschap informeerde de ministers over de virtuele GenderAction-conferentie die op 8 en 9 juli in Slovenië heeft plaatsgevonden. Tijdens de conferentie heeft het Voorzitterschap de ontwerpverklaring van Ljubljana over gendergelijkheid in O&I gepresenteerd. In de verklaring wordt onderstreept hoe belangrijk de waarde van gendergelijkheid is en het proactief te werk gaan bij het integreren van gendergelijkheid in O&I. Heel wat lidstaten, waaronder België spraken hun steun uit voor de verklaring.

Raad Industrie en Interne Markt

Op 29 september was het de beurt aan de Europese ministers voor Industrie en Interne Markt. Het plenaire debat van deze formele Raad legde zich onder andere toe op de vraag wat de grootste opportuniteiten en uitdagingen zijn van het ‘Fit for 55’-pakket (FF55) om de concurrentiekracht van de Europese industrie te verzekeren en te versterken.

Tijdens de Belgische interventie werd voornamelijk de klemtoon gelegd op de vergroening van digitale technologieën én digitale technologieën zelf, als belangrijke drijfkrachten van de groene transitie. In deze context is het voor Vlaanderen belangrijk om de lancering van het Digital Europe Programma zo snel mogelijk te realiseren.

Daarnaast is voor Vlaanderen het mechanisme dat koolstoflekkage moet tegengaan (oftewel CBAM) een belangrijk onderdeel van FF55. België benadrukte dat er tijdens de besprekingen van dit mechanisme rekening moet gehouden worden met de exportdimensie en de producten verder in de waardeketen.

Tot slot moet ook de impact van FF55 op ecosystemen, sectoren en kmo’s op een dynamische wijze gemonitord en periodiek besproken worden in de Raad Concurrentievermogen.

Barbara Cattoor
Beleidsmedewerker
Afdeling Ondernemen en Innoveren

Dit kan je ook interesseren

28 maart 2024

Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie (28 maart 2024)

O.a. vraag om uitleg over de AI-wet en de impact ervan op Vlaanderen, de toegang tot de kmo-portefeuille voor coöperatieve vennootschappen, cyberaanvallen op Vlaamse ondernemingen en de extra inspanningen die volgens het rapport van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen nodig zijn om Vlaanderen bij de innovatieve topregio's te houden.
22 maart 2024

Beslissingen Vlaamse Regering - Economie, Wetenschap en Innovatie (22 april 2024)

O.a. afbakening vier nieuwe steunzones, actieplan Einsteintelescoop, Vlaams Beleidsplan Artificiële Intelligentie en Cybersecurity 2024-2028 en pilootoproep faciliteren industriële transitie naar low-carbon-processen in Vlaamse basisindustrie.
22 maart 2024

EU-nieuws deze week | 18 - 22 maart 2024

Onder de titel ‘EU-nieuws’ verzamelt het departement EWI voor u relevante items over economie, wetenschap en innovatie uit de EU-nieuwsstroom van de afgelopen week.

Blijf wekelijks op de hoogte

Wij brengen u wekelijks de laatste weetjes, publicaties en cijfers over economie, wetenschap en innovatie in Vlaanderen in uw mailbox.

Nieuwsgierig naar onze voorbije nieuwsbrieven? Bekijk hier ons archief.