Circulaire economie

De circulaire economie is één van de topprioriteiten op zowel Europees als Vlaams niveau.

In een circulaire economie worden kringlopen gesloten, waardoor ontgonnen grondstoffen (aardolie, metalen, mineralen, hout, water, …) zo lang mogelijk in gebruik blijven. Essentieel hiervoor zijn onder meer een verlengde levensduur van producten, het delen van producten, hergebruik en recyclage.

Een verdere ontwikkeling van de circulaire economie is ecologisch belangrijk, omdat de ontginning van grondstoffen een grote milieu-impact heeft.

Minstens zo belangrijk zijn evenwel de economische voordelen, aangezien heel wat grondstoffen steeds schaarser en duurder worden.

Er zijn ook geopolitieke aspecten aan verbonden, omdat vooral een aantal kritieke metalen enkel ontgonnen kunnen worden in instabiele regio’s.

Ten slotte zorgt de circulaire economie voor sociale voordelen, door de creatie van nieuwe jobs, ook voor minder hooggeschoolden. 

Europa

In 2020 werd het nieuwe actieplan Circulaire Economie gelanceerd, een centraal onderdeel van de Europese Green Deal.

Het plan voor circulaire economie bevat maatregelen om:

  • Producten duurzamer te maken, onder meer producten die langer meegaan, makkelijker te herstellen zijn en meer gerecycleerde grondstoffen bevatten
  • Consumenten meer rechten te geven, onder meer een “recht op herstel”
  • De hoeveelheid afval te verminderen

Het plan focust op de sectoren die het meeste grondstoffen gebruiken en waar er een groot circulair potentieel is: elektronica, batterijen, auto’s, verpakkingsindustrie, plastics, textiel, bouwsector en voeding.

Vlaanderen

Ook op Vlaams niveau is de circulaire economie een topprioriteit. Het is één van de zeven transitieprioriteiten uit de transversale Visie 2050.

De Vlaamse Regering besliste dat deze transitie – met de naam ‘Vlaanderen Circulair’ -  de economie tegen 2050 volledig circulair zal maken via een partnerschap van overheden, bedrijven, non profit en kenniswereld die samen engagement voor actie aangaan.

De Vlaamse Regering heeft zich tot doel gesteld om hetgeen wordt geleerd en uitgeprobeerd op het terrein ook te verankeren in nieuw beleid, nieuwe businessmodellen en economische kansen. Ze wil de materialenvoetafdruk maximaal reduceren (-30% tegen 2030), jobs en welvaart te creëren, de waterschaarste tegen gaan en de natuurlijke hulpbronnen optimaal inzetten via het sluiten van kringlopen en via een bewuster gebruik.

Rol van EWI

Vlaanderen Circulair wordt vanuit de overheid gezamenlijk getrokken door de ministers Brouns en Demir, vanuit de beleidsdomeinen Omgeving (OVAM) en EWI (departement en VLAIO). Innovatie is cruciaal om doorbraken te bereiken en de lineaire economie circulair te maken.

Het steunpunt Circulaire Economie wordt door beide beleidsdomeinen gefinancierd en voert beleidsrelevant wetenschappelijk onderzoek uit ter ondersteuning van de transitie. Het bestaat uit een consortium van kennisinstellingen.

De inhoudelijke werkagenda’s en hefbomen van Vlaanderen Circulair worden gezamenlijk ontwikkeld, waarbij beleidsdomein EWI de werkagenda’s bio-economie en maakindustrie aanstuurt.  Ook was er al een oproep ‘circulaire economie’ binnen het Programma Innovatieve Overheidsopdrachten.

Daarnaast volgt EWI ook het Europese Actieplan en de Europese programma’s inzake onderzoek en innovatie die verband houden met de circulaire economie, waaronder bepaalde onderdelen van Horizon Europe

Mieke Houwen
Beleidsmedewerker
Afdeling Ondernemen en Innoveren

Blijf wekelijks op de hoogte

Wij brengen u wekelijks de laatste weetjes, publicaties en cijfers over economie, wetenschap en innovatie in Vlaanderen in uw mailbox.

Nieuwsgierig naar onze voorbije nieuwsbrieven? Bekijk hier ons archief.